Kooperatifimizin Kısa Tarihçesi

Kooperatifimizin 1993 yılındaki kuruluşundan çok önceleri, 20. yüzyılın başlarında Karadeniz kökenli gurbetçi büyüklerimiz bir araya gelerek, o zaman ki adı ile Hanönü bugünkü adı ile Karaköy'den Haydarpaşa'ya, oradan da Anadolu'ya geçecek yolcuları zamanın tek toplu kara ulaşım vasıtası olan trene ulaştırmak üzere, boyları 5-6 metre uzunluğunda olan 2 çift kürekli kayıkları ile işe başlamışlardı. Karadeniz bölgesinin zor şartları altında yaşamaya alışmış olan büyüklerimiz aynı zor şartlar altında ve işgal kuvvetlerinin baskıcı tutumlarına rağmen mücadele azimlerinden kaybetmeyerek çalışmalarına devam etmişler ve karşılığında elde etmiş oldukları gelirleri ile memleketlerindeki insanlarına, ailelerine, İstanbul'dan satın alabildikleri yiyecekleri ulaştırarak onların hayatta kalabilmelerini sağlayabilmişlerdi. Kendi yaşamlarını ise, kayıklarında hem çalışarak ve hem de ikamet ederek sürdürmeye çalıştıkları bir mücadelenin içine girerek devam ettirmişlerdir.

Zaman içinde Kadıköy yakasının nüfus yoğunluğunun artması sonucu büyüklerimiz, Haydarpaşa'ya ilaveten Kadıköy yakasına da kayıkları ile yolcu taşımaya başlayarak taşıma kapasitelerini ve gelirlerini artırmışlardır. Bunun paralelinde o zaman ki adı ile Şirket-i Hayriye olan İstanbul Şehir Hatları İşletmesi ile rekabete girmişler ve mevcut taşıma araçlarını büyütmek ve motorlu hale getirmek için arayış içine girmişlerdir. Ancak, o yıllarda ülkemizde ahşap ya da çelik tekne inşa sektörü gelişmemiştir ya da hiç bulunmamaktadır. Büyüklerimiz, 1930'lu yıllarda, bu tür araçların sadece İzmir dolaylarında olabileceği ve Yunanlılardan kalma küçük deniz servis araçları olduğu duyumu ile İzmir' e gitmişlerdir. Öncü büyüğümüz rahmetli Ahmet Ağaoğlu Enabir Kaptan satın almış olduğu ve adlarını Marmara, Karadeniz, Ege koyduğu 3 adet tekne ile İstanbul'a geri dönmüştür. Kısmi olarak kapalı yolcu kamaralı ve tenteli güverteli tekneler, takriben 12-14 metre boyları ve 20-30 kişi taşıma kapasiteleri ile o günlerin şartlarında büyük sayılabilecek ölçülere sahiptiler.

Büyüklerimiz, çalışmalarını bu teknelerle daha geniş bir alana yaymak ve hizmet ağını geliştirmek amacıyla Sirkeci'den Salacak, Üsküdar'dan Eminönü ve Karaköy'den Haydarpaşa ve Kadıköy 'e sefer güzergâhları geliştirmişlerdir. 40'lı ve 50'li yıllarda ülkemizde Karadeniz ve özellikle Sürmene yapısı ahşap tekneler yapılmaya başlanmıştır. Yeni tekneler sipariş edilmiş, mevcut 6-7 araçtan oluşan filo bir anda diğer katılımcılar ile birlikte 15-16 gemi sayısına yükselmiştir. 50 ve 60'lı yıllar filonun en kısa süre içinde gelişme ve büyüme göstermiş olduğu yıllardır. O yıllarda, şimdi rahmetli olan Enabir Kaptan'ın, Hacı İbrahim'in, Sofuoğlu Osman Kaptan'ın, Efe Hüseyin'in, Aynacıoğlu Ali Dayı'nın , Hayri Kaptanların, Bayram Dayıların, Abhazan Hayri'lerin ve daha nicelerinin büyük katkı ve öncülükleri olmuştur. Bu dönemlerde, büyüklerimiz, rahmetli Mustafa İnandı’nın başkanlığında "Motorcular Cemiyeti" adı altında faaliyetlerini sürdürmüş ve 60'lı yılların sonuna kadar geçmiş ile karşılaştırıldığında en verimli dönemi yaşamışlardır. Ancak kuruluşumuz 70'li yıllarda başlayan iç çekişmeler ile gün geçtikçe kan kaybetmiş, rekabet gücü zayıflamış, 90'lı yılların başlarına gelindiğinde dağılma tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır. Bu yılların başında, motor sahipleri bir arada ve genel iradenin kabulü ile kooperatif kurulmasına karar verilmiş ve nihayet 1993 yılında kooperatif kurulmuştur.

Galata köprüsünün yapımı sırasında Eminönü ve Karaköy'de bulunan iskelelerimiz inşaat sınırları içinde kalmış ve bir bakıma yolcu alma ve boşaltma yerlerimiz elimizden alınmıştır. Kooperatifin o günkü yöneticileri, başta Sn. Ziya Göksel'in büyük özveri ve gayretleri ile Eminönü, Üsküdar ve Karaköy'de yeni iskele yerleri temini için büyük emekler sarf etmişler ve müteşebbis olmuşlardır.

Nihayet 1995 yılında iskelelerimizin alt yapıları bitirilmiş ve kooperatifimize teslim edilmiştir. Bu yıldan itibaren başlayan düzenli, tarifeli ve hatlı çalışmalarımız, ilgili birimlerin de kontrol ve denetiminde devam etmiştir. Ancak üyelerimiz arasında nükseden iç çekişme, birbirleri ile rekabet etme hastalığı yeniden kendini göstermeye başlamış, bu hastalık sonucu düzen bozulmuş ve toplumun beklentisi olan çağdaş hizmet gereksinimleri de o nispette gerilemiştir. Hizmetin aksaması sonucu yolcu taşıma kapasitemiz büyük düşüşler göstermiş, 1997 yılı sonlarına gelindiğinde teknelerimiz 3 günde bir sefer yapmaya başlamıştır. Yönetim otoritesini yitirmiş, kendi içimizden ve dışımızdan gelen kontroller ve denetler bitmiş, kooperatif adeta dağılma noktasına gelmiştir.

İşte bu aşamada, kooperatifimiz içinde bulunan öz verili ve iyi niyetli üyeler, görünen tehlike karşısında yeniden toparlanma ve çalışma koşullarımızın iyileştirilmesi bakımından arayışlar içine girmişlerdir. Ancak sonuç alma ve arzu edilen noktaya ulaşma konularında çeşitli faktörler nedeni başarılı olamamışlardır. Sorunlar biliniyor olmasına rağmen, devam eden iç çekişme ve kavgalar nedeni ile çözüm için projeler üretilememiştir.

Toparlayıcı olmak, yeniden yapılanmanın gereği olan projeler üretmek ve uygulamayı temin etmek için üyelerimizin teklif götürdüğü Sn. Yunus CAN, şahsına gösterilen güven ve teveccühü geri çevirmeyerek kabul etmiştir. Yeniden yapılanmanın temelleri 18 Mart 1998 tarihinde yapılan ve tüm üyelerin katılımı ile gerçekleşen toplantıda atılmıştır. Bu tarihten fiili olarak hizmete geçmiş olduğumuz 02 Kasım 1998 tarihine kadar, yaklaşık 8,5 ay süresince, hukuki, mali ve teknik düzenlemeler yapılmış, yeni çalışma yönetmeliği hazırlanmış, Kooperatif Ana Sözleşmesinin aksayan tarafları tadil edilmiştir. Bütün bu çalışmalar, Genel Kurul üyelerinin oy birliği ile kabul edilerek 15.09.1999 tarihinden itibaren teorik olarak yürürlüğe girmiştir.

İskelelerimizde iyileştirilmeler yapılmış, teknelerimizdeki teknik eksiklikler giderilmiş, merkez idare ofisimiz, iskelelerimiz ve teknelerimiz yeterli sayıda eğitimli ve konusunda uzman personel ile donatılmışlardır.

02.10.1998 tarihinde ise yeniden yapılanmanın bir ürünü olan ''Havuz Sistemi'' içinde yeni çalışma düzenimize fiili olarak başladık. İlk günkü toplam biletli yolcu taşıma sayımız 15.788 kişi idi. Bugün gelinen noktada da yolcu taşıma kapasitemiz her gün artış göstererek sadece iç hatlarda günlük ortalama 50.000 kişiye ulaşmıştır.

Bugün 3 ayrı sınıfta tanımladığımız 60 adet gemilik filomuz ile Kadıköy-Haydarpaşa-Üsküdar ve Karaköy-Eminönü arasında tarifeli ve düzenli olarak 390 sefer yapmaktayız. Hat ve sefer sayılarımız, gemi sayı ve kapasitelerine bakıldığında oldukça düşük kaldığı görülmekte olup mevcut kapasitemizin yalnızca % 42 lik kısmını kullanabilmekteyiz. Bu bakımdan hizmete sunmaya hazır olduğumuz yüzde 58 kapasitemizin ilgili yerel idarecilerce değerlendirilip yeni hat ve çalışma güzergahları ile iskele ve barınma tesislerimizin yapılması için anlayış ve yardımlarına ihtiyaç duymaktayız.

Şu anda 53 adet yolcu taşıma kapasiteleri 500 - 850 kişi arasında değişen 1.sınıf, 5 adet ve yolcu taşıma kapasiteleri 350 - 500 kişi arası değişen 2.sınıf , kapasiteleri 150 - 350 kişi arası değişen 2 adet 3.sınıf gemilere sahip olan Kooperatifimiz, İstanbul halkının ihtiyacı olan Deniz yolu ile toplu yolcu taşımacılığında emre ve kullanıma hazır potansiyeli ile görev beklemektedir.

Kooperatifimiz ayrıca, İstanbul 'a gelen Yabancı Turist gruplarına da gemilerimiz ile Boğaz ve Ada turları yaptırarak,TÜRSAB ile yapmış olduğumuz sözleşme şartlarına uygun olarak çalışmaktadır. İstanbul' a gelen yabancı Turistin düzenli turlar ile deniz yolu ile gezdirilmesinde yüzde 90 bir paya sahip olan kuruluşumuz bu yönden de kamu hizmeti görevini en iyi şekilde yapmaya çalışmaktadır.

Yerli ve yabancı konukların gece veya gündüz yemekli veya kokteyl şeklinde geçen toplantılarında, Kooperatifimiz gemileri büyük ve geniş, açık ve kapalı salonları, barları, canlı müzik yayını ile beklentilerin üzerinde hizmet vermeye de devam etmektedir.

Bu günlere uzanan yolda Kooperatifimiz çok engebeler geçirmiş ve engeller atlamış, ancak tüm gelişmelerde kendi öz kaynaklarını kullanmış, hiç bir sermaye kuruluşundan kredi kullanmadığı gibi, kooperatifimizin ortakları işletmeler, şirketler ve 1.sınıf tacirler sıfatları ile Devlete ödenen KDV ve Vergi diliminde de ciddi bir paya ulaşmıştır.

Kooperatifimizin, halen bünyesinde faaliyet gösteren gemilerinde çalışan 224 personeli, Merkez ofis, şube ve iskelelerde çalışan toplam 112 personeli ile önemli olarak gördüğümüz bir personel istihdamına da sahiptir.